Een betere tegenpool van de plastic walvis op het droge, waar ik eerder op stuitte tijdens mijn recente verkenning van Curaçao, was ondenkbaar. In het begin van het jaar had ik er iets over gelezen, in een krant uit Willemstad: de opening – of inwijding – van een kerk die hélemaal was opgetrokken uit het hout vol doornen van een gewas (wabi) dat het hele eiland had overwoekerd en waar slechts geiten raad mee wisten. Hoe was dat in godsnaam mogelijk? De foto’s die erbij stonden boden me te weinig duidelijkheid, ik moest en zou dat zelf gaan zien.
Mijn eerste plan, een weekje in april, werd doorkruist door een pandemie waar geen normaal mens op rekende. Maar toen het luchtruim hier in de buurt weer veilig verklaard was, stond ik vooraan en twee weken geleden was het zo ver. Op het terrein van het Landhuis Bloemhof, dat sowieso zijn reputatie eer aandeed met een tentoonstelling van werken die tijdens of onder invloed van de voorbije lock down waren gemaakt.
De overweldiging die ik, geloof ik, had verwacht – alsof ik een enorm door Christo omwikkeld historisch bouwwerk tegemoet ging – viel een beetje tegen. Te meer omdat we vrijwel meteen werden opgevangen door de ontwerper en maker Herman van Bergen, met een minicollege over wat hem allemaal had bewogen en wat voor voetangels en klemmen hij de afgelopen jaren was tegengekomen. Maar, in tweede instantie, waren het ontzag en de bewondering er niet minder om.
In de symboliek van het christendom – denk aan de kruisiging van Jezus en het met doornen gekroonde hart van de latere Jezuïeten – weerspiegelen doornen van oudsher het menselijk leed dat Jezus op zich nam en met liefde beantwoordde. Wat dat betreft was het voor mij geen verrassing dat Van Bergen in Nijmegen bleek te zijn geboren (1953). Zoals hij zelf beaamde, had hij die symboliek van huis uit meegekregen.
Het klinkt ook niet zo gek dat het eiland zich met de wabi wilde beschermen tegen nieuwe indringers, nadat Spaanse veroveraars korte metten hadden gemaakt met de oorspronkelijke Caiquetio. Maar je moet er maar opkomen dat je dat gewas ook als bouwmateriaal kunt gebruiken en dat daaruit vormen kunnen ontstaan die mensen raken, betoveren en aan het denken zetten, kortom kunst.
Het begon bij Van Bergen met handzame sculpturen waar dag- of kunstlicht doorheen stroomde. Tot hij een schets maakte van een rotsformatie elders op het eiland genaamd El Indjian waarin je het profiel kunt zien van een oorspronkelijke bewoner, om die in hetzelfde materiaal op ware grootte na te maken. Dat is nu, tien meter hoog, het ’dak’ geworden van de Kathedraal van Doornen, een labyrint van muren en gangen, verbonden met bogen die herinneren aan de grote wereldgodsdiensten, op een stuk bosgrond van 20 bij 20 m.
De fundering is van beton, het geraamte van staal en voor de opvulling en aankleding zijn 2100 ‘blokken’ van wabi nodig geweest. De takken voor die blokken zijn geoogst aan de noordkust, vervolgens voorgezet aan geiten die er feilloos de blaadjes vanaf hebben gegeten, in mallen geperst voor de juiste maat, overgoten met lijm en na het drogen gevernist. Niet onbelangrijk is de ingenieuze ledverlichting, die met behulp van spiegels het bouwwerk ’s nachts in goud verandert. Bovendien zijn in de meeste muren nissen uitgespaard voor de tentoonstelling van relatief kleine beeldende kunst van meewerkende kunstenaars, in de meest uiteenlopende stijlen.
Als klap op de vuurpijl trad daar die zelfde dag, na het vallen van de avond, Yumarya Grijt op met haar combo. Onder het motto Music & Art Heal All Wounds. Een van haar nummers was Bésame mucho.
Dus zoek dat nummer op – de versie van Cesária Evora is ook prima – en klik op de site cathedralofthorns.com onder Recent Posts de ’documentary’ aan van Caribbean Legacy. Dan kan je weekend niet meer stuk.
0 reacties