Blog post

Het voelde als een schouderklopje, Judith Herzberg (88) die in een gesprek met Volkskrant Magazine te kennen gaf dat zij dankzij haar verbeeldingskracht al zestig jaar geleden had geschreven over de naald en de draad die elkaar na verloop van tijd niet meer zo gemakkelijk kunnen vinden.  

Ze was geen vreemde voor me en ik had al ergens opgevangen dat   na lange tijd weer een nieuwe bundel van haar was verschenen. Maar dat ze ‘al bijna 25 jaar mijn lievelingsdichter’ was, kon ik de redactiechef van het het blad beslist niet nazeggen. Des te verrassender was de interesse die ik blijkbaar met haar deelde.

Het begon met een kledingstuk, waarvan ik me door een aaneenschakeling van tropenjaren nauwelijks meer kon voorstellen dat het ooit een vast onderdeel van mijn garderobe was geweest. Een pyjama. Toen ik inzag dat ik maatregelen zou moeten nemen om de winter in dit land … Lees het volledige stuk

Het zal weinigen zijn opgevallen, want de krant (NRC) had er veel doekjes om gewonden. Alsof ze zich eigenlijk diep schaamden en lang hadden geaarzeld om ermee voor de dag te komen. Maar het stond er wel degelijk, in het Vooraan van  de kersteditie naast de lofprijzing van een columnist over premier Rutte: 

in Nederland is nooit fundamenteel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar directe verbanden tussen het slavernijverleden en hedendaagse ongelijkheid en racisme. 

Niet dat de twee auteurs van het openingsartikel Hoe de slavernij doorwerkt in het heden zelf die ontdekking hadden gedaan in het kader van gedegen journalistiek onderzoek, zoals het een kwaliteitskrant betaamt. Nee, het was een vaststelling van gezaghebbende zijde, te weten een emeritus hoogleraar van de Erasmus Universiteit met als leerstoel Caribische geschiedenis. 

Me dunkt een opvatting met veel nieuwswaarde, gehoord de recente officiële excuses voor het slavernijverleden waarin de premier – zoals de twee verslaggevers … Lees het volledige stuk

Hoe krampachtiger de obligate pogingen om op het eind van het jaar onder toezicht van een oude witte man – over racisme gesproken – het leven op aarde te vieren, des te meer dringt de dood zich op als persoonlijke panacee en lauwerkrans voor doorstane ellende.

In dat opzicht was ik dit jaar spekkoper, want uitgerekend op de vooravond van kerst ging voor mij, landloper, wéér een woning  open en werd ik onthaald als de verloren zoon wie het aan niets zou ontbreken. Voor het eerst in een half jaar kon ik me ergens thuis voelen.

Langzaam en zorgvuldig pakte ik mezelf uit met mijn vijf bagages, nam ik lege ruimtes in gebruik, zocht ik de temperatuur die mijn wintertenen zou helen en maakte ik onderscheid tussen wat wel en wat niet van pas kwam. De wereld achter de dubbele beglazing trok zich terug in een zwijgend decor, binnen werden … Lees het volledige stuk

Was dat even schrikken, omstreeks pakjesavond, voor 

de salonactivisten met hun eisen ten aanzien van het slavernijverleden. Dachten ze eindelijk de verantwoordelijke en medeschuldige autoriteiten in de houdgreep te hebben, gooit plotseling de een of andere figuur bij de NPO roet in het eten met een heel ander verhaal. 

Dat ze in Indonesië helemaal niet zaten te wachten op zulke excuses. Zowel de traditionele als de nieuwe machthebbers, uit Europa, hadden er slaven op nagehouden en denk maar niet dat de een voor de ander onderdeed. Nederlands-Indië telde veel meer slaven dan de plantagehouders in de West, maar wat schiet je daar nu nog mee op? 

Het was een klap in het gezicht. Als aantasting van een specifiek discours over slavernij, dat met de identiteitspolitiek de wind in de zeilen had gekregen en oude raciale tegenstellingen had aangewakkerd. Een discours naar Noord-Amerikaans model, doordrenkt van de trans-Atlantische slavenhandel als maat … Lees het volledige stuk

“Het volgende station is Alkmaar. Het eerste gedeelte van deze trein zal…”

Ik zit op een klapstoel, in de lege ruimte tussen de buitendeuren. Gezien de korte tijdsduur van mijn reis was het niet de moeite waard een plaatsje te zoeken in een coupé. 

Met mijn hoofd naar achteren, ogen dicht, laat ik de zinnen van de conducteur tot me doordringen. Hoewel   de kans minimaal is dat hij me iets nieuws te vertellen heeft. De splitsing van de trein kan me in ieder geval niet boeien. 

Maar de stem van de man des te meer. Hij heeft er zin in, zoals de laag staande herfstzon die het hele treinstel in vuur en vlam zet. Iemand die nooit met het verkeerde been uit bed stapt en bij machte is de grootste oorwurm een hart onder de riem te steken.

Terwijl hij ook nog een Engelstalige versie van zijn  boodschap ten … Lees het volledige stuk

Als ik u was, zou ik gezien uw leeftijd niet nóg een paar maanden met deze klachten blijven rondlopen. Aldus de huisarts in het Noordhollandse dorp waar ik een paar weken geleden was neergestreken, met de laatste etappe  van mijn verhuizing van Bonaire naar Spanje in zicht. 

Ik wist direct dat ik deze uitspraak niet naast me neer mocht leggen. Al ontaardde mijn oponthoud in (Europees) Nederland dan helemáál van een lichtvoetig intermezzo in een minisoap van onbepaalde duur, waar de wet van Murphy hoogtij viert en vooralsnog geen peil te trekken is op een ontknoping.  

Mijn planning was, denk ik, niet eens zo slecht: eerst – begin mei – nog een oogoperatie op Aruba waar ik een paar jaar tegenaan had gehikt als wellicht zinvol maar geen bittere noodzaak, vervolgens zou ik me daarvan herstellen, de huur opzeggen, mijn inboedel toevertrouwen aan een verhuizer met zeebenen en, eenmaal … Lees het volledige stuk

Toeval bestaat niet, wordt vaak gezegd. Maar wat is het dan wel, behalve een woord van zes letters? Als het geen betekenis had, zou het toch nooit zijn uitgevonden?

Sinds ik probeer te leven zonder me, diep van binnen of uit volle borst, te beroepen op een ‘bovennatuurlijk’ domein waar ons bestaan op aarde wordt bepaald, heb ik de neiging  langer stil te staan bij zaken die ik in de verste verte niet heb zien aankomen. Om beter te begrijpen wát me overkomt, maar ook omdat ik graag wil weten of er een natuurlijke oorzaak, aanleiding of bedoeling mee gemoeid is. Zoals halverwege deze maand, op een nog volop zomerse dag, toen ik ’s avonds een afspraak had in de Haagse Zeeliedenbuurt.

Een uitgelezen kans om een indruk te krijgen van wat er in de loop der jaren zoal was veranderd in de Hofstad. In de vijf jaar dat ik … Lees het volledige stuk

Dat ik in Cádiz iets te zoeken had, liet zich al in een vroeg stadium aanzien. Althans toen ik eenmaal, tijdens het wikken en wegen van nieuwe bestemmingen buiten het Caribisch gebied en verder weg van de evenaar, de knoop had doorgehakt ten gunste van Spanje. 

Eerst zou ik deze zomer een tussenstap zetten in het land van Rutte – al de baas toen ik nog als emigrant in Suriname moest aankomen – en vandaar, in afwachting van de aankomst van een paar kuub bezittingen in de haven van Rotterdam, Spanje opzoeken voor een doelgerichte oriëntatie. Ik was er in mijn leven heel wat keren geweest, maar had me eigenlijk nooit aan een bepaalde plaats of provincie gehecht.  

Van Cádiz wist ik niet eens zéker dat ik er eerder was geweest en toch handhaafde die zich moeiteloos in mijn planning, terwijl grote jongens als Barcelona en Sevilla afvielen. Maar … Lees het volledige stuk

Het leek zo eenvoudig… 

Sinds mijn emigratie naar Suriname in 2014 was ik gewend aan de  gedachte dat ik met een Nederlands paspoort in de wereld kon gaan en staan waar ik wilde. Ik noemde mezelf ‘luchtvluchteling’, omdat ik niet wilde verhelen dat ik het gave land van Rutte kon missen als kiespijn én dat ik me een vliegticket kon veroorloven in tegenstelling tot de velen die heel wat meer risico’s namen om zich een ander leven te verschaffen. Zo, vrij als een vogel, ruilde ik na vier jaar Suriname in voor Bonaire en besloot ik dit jaar ook Bonaire de rug toe te keren om mijn heil te zoeken in het zuidelijk, subtropisch, deel van Europa. Bij wijze van tussenstap zou ik dan tijdelijk mijn scheepsvracht in Nederland onderbrengen en vandaar doorverhuizen. 

De afgelopen jaren heb ik mezelf vijf keer ‘verlof’ in Nederland toegekend, twee keer met oud en … Lees het volledige stuk

Ik heb mijn hielen nog niet gelicht, of ik lig al wakker van de vraag wat ik de afgelopen jaren als eenentwintigste-eeuwse  tropenganger in op z’n Hollands of Zeeuws gekoloniseerde (ei)landen heb geleerd. Zowel onderwerpen waar ik voorheen geen weet van had als verschijnselen die ik wel kende maar waarover ik heel anders ben gaan denken. 

Een van die lessen betreft het onderscheid tussen geslaagde ofwel volwaardige staten en mislukte staten (failed states) die niet voor vol worden aangezien. Een voorloper van ‘mislukte staat’ was de benaming bananenrepubliek, die oorspronkelijk vooral van toepassing was op instabiele politieke systemen in Centraal-Amerika en het Caribisch gebied in de eerste helft van  de afgelopen eeuw. 

Recente lijsten van mislukte staten worden gedomineerd door voormalige Europese kolonies in Afrika en het Midden-Oosten. Denk aan het viertal Jemen, Somalië, Zuid-Soedan en Syrië, met – naar het heet – 90 miljoen mensen in totaal. Opmerkelijk is … Lees het volledige stuk