Theo Ruyter

Bakens verzetten

Naar je lichaam luisteren spreekt me wel aan. Het is vaak gemakkelijker gezegd dan gedaan, maar met een beetje doorzettingsvermogen kom je al een heel eind. En dat ligt ook  voor de hand, lijkt me, als je ervan uitgaat dat jij en je lichaam van nature elkaars bondgenoten zijn. 

Een heel ander verhaal is luisteren naar het leven, in de betekenis van wat er dagelijks zoal op je afkomt. Wat dat betreft ben ik de laatste tijd – onvervalst – gloeiend op m’n bek gegaan. Misschien ben ik te vaak goed weggekomen met een  combinatie van wilskracht en zelfoverschatting, in ieder geval pakte die deze keer volkomen verkeerd uit. Alsof het leven per se niet wilde wat ik wilde en de wereld had gemobiliseerd om me te dwarsbomen. 

Het ging om een besluit omstreeks de voorlaatste jaarwisseling (21-22), waar ik met vallen en opstaan naar toe was gegroeid en me … Lees het volledige stuk

Door Theo Ruyter, geleden

De aap uit de mouw

Het was opeens terug van weggeweest. Vier dagen na de operatie. Mijn lijf! 

Het deed ‘gewoon’ weer waar ik destijds constant op kon rekenen, zonder erbij stil te staan. Zoals een huiskat die vroeg in de ochtend, na langdurige afwezigheid zonder reden, op de stoep verschijnt en kopjes wil geven. 

Niet te geloven. Ik schreeuwde het uit. 

Het was niet de eerste keer dat ik getroffen werd door een   misverstand tussen lichaam en geest, maar omdat ik eerder met de schrik was vrijgekomen en de samenloop van omstandigheden deze keer nogal uitzonderlijk was geweest, kon ik mijn geluk niet op.

Voor zover ik kon nagaan, lag de oorsprong omstreeks een jaar geleden in mijn vorige woonplaats Bonaire, met als eerste alarm de felle bloeduitstorting in een Starbucks c.q. winkelcentrum met – nogal slecht aangegeven – centrale toiletruimte, kort voor mijn oogoperatie in een Arubaans ziekenhuis (5 mei). Ik schrok … Lees het volledige stuk

Door Theo Ruyter, geleden

Gewetensonderzoek

Mijn oudste herinnering aan oorlog als iets van grote groepen mensen die elkaar naar het leven staan, dateert van mijn kleutertijd, toen ik een keer mee mocht naar de haven van IJmuiden om een oom te verwelkomen bij diens thuiskomst uit een ver land. Een heel groot schip aan de kade, met allemaal schreeuwende mensen: ik zie nog de scherpe neus en grijns om zijn lippen en weet dat hij cadeautjes bij zich had. Al had ik op dat moment geen idee van politionele acties, laat staan van jonge mannen die hadden geweigerd daaraan deel te nemen. 

In algemene zin is mijn persoonlijke, emotionele en intellectuele, ervaring met oorlog vooral bepaald door de Koude Oorlog. Met als begin de Russische inval en opstand in Hongarije in 1956, toen ik in mijn nieuwe woonplaats Driehuis-Velsen getuige was van een stille tocht met fakkels, en als eind in 1989 de val … Lees het volledige stuk

Door Theo Ruyter, geleden

Integreren

Zonder vaste woon- of verblijfplaats!

Dat was in mijn beleving altijd iets geweest voor andere mensen, dus daar was ik totaal niet op voorbereid. Maar een paar maanden na aankomst op Schiphol moest ik eraan geloven en dacht ik aan Swiebertje, de tv-held uit de goedmoedige onderklasse van mijn jeugd. Vandaar dat ik mezelf op deze site voorstelde als landloper, eind december in Lauwerkrans.

Gezworven van hot naar haar, nagenoeg alle continenten gezien en in heel wat landen gewoond en gewerkt, maar altijd een adres gehad en ruimte gehuurd of gekocht waar ik gemak, houvast en status aan ontleende. Met één uitzondering, toen ik zelf na een meerjarig contact in Afrika (1985-1988) een onbepaalde periode  had vrij genomen voor een wereldreis. 

Dus legio veranderingen en verwikkelingen, maar het geheel was tamelijk planmatig en ik raakte er vooral aan gewend dat ik zelf de regie voerde. Zo dacht ik ook … Lees het volledige stuk

Door Theo Ruyter, geleden

Spiergeheugen

Het voelde als een schouderklopje, Judith Herzberg (88) die in een gesprek met Volkskrant Magazine te kennen gaf dat zij dankzij haar verbeeldingskracht al zestig jaar geleden had geschreven over de naald en de draad die elkaar na verloop van tijd niet meer zo gemakkelijk kunnen vinden.  

Ze was geen vreemde voor me en ik had al ergens opgevangen dat   na lange tijd weer een nieuwe bundel van haar was verschenen. Maar dat ze ‘al bijna 25 jaar mijn lievelingsdichter’ was, kon ik de redactiechef van het het blad beslist niet nazeggen. Des te verrassender was de interesse die ik blijkbaar met haar deelde.

Het begon met een kledingstuk, waarvan ik me door een aaneenschakeling van tropenjaren nauwelijks meer kon voorstellen dat het ooit een vast onderdeel van mijn garderobe was geweest. Een pyjama. Toen ik inzag dat ik maatregelen zou moeten nemen om de winter in dit land … Lees het volledige stuk

Door Theo Ruyter, geleden

Doos van Pandora

Het zal weinigen zijn opgevallen, want de krant (NRC) had er veel doekjes om gewonden. Alsof ze zich eigenlijk diep schaamden en lang hadden geaarzeld om ermee voor de dag te komen. Maar het stond er wel degelijk, in het Vooraan van  de kersteditie naast de lofprijzing van een columnist over premier Rutte: 

in Nederland is nooit fundamenteel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar directe verbanden tussen het slavernijverleden en hedendaagse ongelijkheid en racisme. 

Niet dat de twee auteurs van het openingsartikel Hoe de slavernij doorwerkt in het heden zelf die ontdekking hadden gedaan in het kader van gedegen journalistiek onderzoek, zoals het een kwaliteitskrant betaamt. Nee, het was een vaststelling van gezaghebbende zijde, te weten een emeritus hoogleraar van de Erasmus Universiteit met als leerstoel Caribische geschiedenis. 

Me dunkt een opvatting met veel nieuwswaarde, gehoord de recente officiële excuses voor het slavernijverleden waarin de premier – zoals de twee verslaggevers … Lees het volledige stuk

Door Theo Ruyter, geleden

Lauwerkrans

Hoe krampachtiger de obligate pogingen om op het eind van het jaar onder toezicht van een oude witte man – over racisme gesproken – het leven op aarde te vieren, des te meer dringt de dood zich op als persoonlijke panacee en lauwerkrans voor doorstane ellende.

In dat opzicht was ik dit jaar spekkoper, want uitgerekend op de vooravond van kerst ging voor mij, landloper, wéér een woning  open en werd ik onthaald als de verloren zoon wie het aan niets zou ontbreken. Voor het eerst in een half jaar kon ik me ergens thuis voelen.

Langzaam en zorgvuldig pakte ik mezelf uit met mijn vijf bagages, nam ik lege ruimtes in gebruik, zocht ik de temperatuur die mijn wintertenen zou helen en maakte ik onderscheid tussen wat wel en wat niet van pas kwam. De wereld achter de dubbele beglazing trok zich terug in een zwijgend decor, binnen werden … Lees het volledige stuk

Door Theo Ruyter, geleden

Koehandel

Was dat even schrikken, omstreeks pakjesavond, voor 

de salonactivisten met hun eisen ten aanzien van het slavernijverleden. Dachten ze eindelijk de verantwoordelijke en medeschuldige autoriteiten in de houdgreep te hebben, gooit plotseling de een of andere figuur bij de NPO roet in het eten met een heel ander verhaal. 

Dat ze in Indonesië helemaal niet zaten te wachten op zulke excuses. Zowel de traditionele als de nieuwe machthebbers, uit Europa, hadden er slaven op nagehouden en denk maar niet dat de een voor de ander onderdeed. Nederlands-Indië telde veel meer slaven dan de plantagehouders in de West, maar wat schiet je daar nu nog mee op? 

Het was een klap in het gezicht. Als aantasting van een specifiek discours over slavernij, dat met de identiteitspolitiek de wind in de zeilen had gekregen en oude raciale tegenstellingen had aangewakkerd. Een discours naar Noord-Amerikaans model, doordrenkt van de trans-Atlantische slavenhandel als maat … Lees het volledige stuk

Door Theo Ruyter, geleden

Terug naar af

Pas nadat ik – eind september – mijn informeel logeeradres in hartje Haarlem had verruild voor een recreatiepark tussen Alkmaar en de duinen, drong tot me door dat juist dit stuk platteland niet zo lang geleden heel wat voor me betekend had.   

Ik bedoel de Egmonden, met de kernen Binnen, Aan den Hoef en Aan Zee. Met name de eerste van de drie staat in mijn geheugen gegrift, omdat ik in 2004 voor het eerst een etmaal doorbracht in de St. Adelbertabdij en in de jaren 2008-2014 via haar oblatenvereniging en als hulpportier bij allerlei abdijzaken betrokken raakte. 

De wereld van abdijen en monniken, als langdurige èn invloedrijke subcultuur van het christendom, was me niet vreemd. Ze maakte deel uit van mijn opvoeding ten tijde van het Rijke Roomse Leven, toen ik me al op mijn elfde – naar het voorbeeld van een missionaris in Nieuw-Guinea – geroepen achtte tot … Lees het volledige stuk

Door Theo Ruyter, geleden

Stel je voor

“Het volgende station is Alkmaar. Het eerste gedeelte van deze trein zal…”

Ik zit op een klapstoel, in de lege ruimte tussen de buitendeuren. Gezien de korte tijdsduur van mijn reis was het niet de moeite waard een plaatsje te zoeken in een coupé. 

Met mijn hoofd naar achteren, ogen dicht, laat ik de zinnen van de conducteur tot me doordringen. Hoewel   de kans minimaal is dat hij me iets nieuws te vertellen heeft. De splitsing van de trein kan me in ieder geval niet boeien. 

Maar de stem van de man des te meer. Hij heeft er zin in, zoals de laag staande herfstzon die het hele treinstel in vuur en vlam zet. Iemand die nooit met het verkeerde been uit bed stapt en bij machte is de grootste oorwurm een hart onder de riem te steken.

Terwijl hij ook nog een Engelstalige versie van zijn  boodschap ten … Lees het volledige stuk

Door Theo Ruyter, geleden