Sinds het tot me is doorgedrongen dat ik besta uit nogal onoverzichtelijk organisch materiaal en chemische verbindingen die buiten mijn vrije wil – voor zover die überhaupt nog bestaat – van alles voor me bekokstoven en nu bovendien bij klaarlichte dag word ingekapseld in een systeem dat 24/7 data verzamelt, verwerkt en verspreidt, laat ik me graag verrassen.
Zo verscheen op mijn beeldscherm onlangs bij het wegwerken van achterstallige mail, plompverloren en zeer onwillekeurig, het gesprek van een gelauwerde literator (GL) met een aanstormend talent (AT), dat in een Amsterdams theater schijnt te hebben plaatsgevonden als opmaat voor de Boekenweek. Van de een had ik net nog een roman gelezen, de ander zag en hoorde ik voor het eerst, al wist ik dat hij het afgelopen jaar zijn debuut had gemaakt. Maar de verrassing school vooral in de onderlinge confrontatie van de twee, bien étonnés of zeg maar gerust flabbergasted de se trouver ensemble.
GL debuteerde als romancier in de jaren negentig, toen AT nog peuterde. Niet alleen als schrijver is hij zeer productief gebleken, ook in het publieke debat heeft hij zijn sporen verdiend met als hoogtepunt een voordracht tijdens de dodenherdenking op de lege Dam, het afgelopen jaar. Al moet worden gezegd dat zijn eigenzinnigheid inzake de grote thema’s van deze tijd hem in bepaalde leeslustige kringen het odium van cynisch en zwartgallig heeft opgeleverd.
Bij gebrek aan een organisator of voorzitter nam GL in het gesprek de leiding en kreeg AT al direct voor zijn kiezen dat de oudere collega zijn debuutroman nog niet had gelezen. Dat klonk mij in de oren als een affront en dat niet alléén, want waar moest dit gesprek anders over gaan? Maar AT liet zich er niet toe verleiden zijn vakbroeder met gelijke munt terug te betalen en ging voortvarend aan de slag om diens nieren te proeven in plaats van te kissebissen over boek X, Y of Z.
Ik vind de meeste literatuur zo saai, verklaarde de jonge man. Het gaat altijd over hoe zwaar mensen het hebben, kommer, kwel en treurigheid! Maar waar schrijf jij dan over, riposteerde GL. Daar hoefde hij geen seconde over na te denken: ik heb ontdekt dat ik hartstikke gelukkig ben, dáár wil ik het over hebben. En ik wil ook dolgraag meer weten over geluk: waar worden mensen blij van en wat doen ze als ze vrolijk zijn?
GL zat en keek perplex, zo zout had hij het nog nooit gegeten. Maar hij voelde zich wel aangesproken. Was AT soms verliefd? Ja zeker, al zes jaar. En wil je met haar doorgaan tot het bittere eind? Ja, natuurlijk. Ben je godsdienstig? Nee, dat heb ik niet meegekregen. Ik ben atheïst of hoe heet dat, agnost? Mijn broer is trouwens nóg gelukkiger en mijn zus kan er ook wat van…
Al jaren ben ik van millennials gewend dat ze altijd iets te mekkeren hebben, continu verongelijkt over wat hun is aangedaan. En als ze zelf ei-gen-lijk geen centje pijn hebben, adopteren ze gewoon andere mensen, desnoods hele volksstammen, als al dan niet vermeend slachtoffer van onrecht. In beide gevallen wassen ze hun handen in onschuld, hoeven ze geen verantwoordelijkheid te nemen voor oorzaken en kunnen ze afstand nemen van het gedoe over oplossingen, lekker knus chillend in de eigen bubbel.
Maar dit is een heel ander liedje: een gast met snor van nauwelijks dertig die kwinkeleert als een Gezelle uit het noorden. Iemand die Het leven is vurrukkulluk heeft stuk gelezen, Simon Vinkenoog nog kent, veel weg heeft van de Erik uit Bomans’ insectenboek en – uit volle overtuiging – de missie op zich heeft genomen om vrolijkheid te prediken en Liefde te bezingen.
Ik weet best waarom ik geneigd ben boeken van GL te lezen. Mij zul je niet gauw horen klagen over kunstenaars die zich de problemen van hun tijd en de condition humaine aantrekken. Maar elk vogeltje zingt zoals het gebekt is en de toon die AT aanslaat lijkt me in een hopeloos verdeelde en verhardende wereld geen overbodige luxe. Integendeel, laat me iedere neo-hippie, provo, kabouter, medemens met een goede reden om niet in de pas te lopen, omhelzen alsof het in zijn soort de laatste is!
0 reacties